Koszt zakupu paliwa w działalności produkcyjnej

Produkujemy opakowania z tworzyw sztucznych. Prowadzimy ewidencję i rozliczanie kosztów na kontach zespołu 4 i 5. Jak powinniśmy ujmować w księgach zakup paliwa do samochodów używanych do transportu materiałów nabywanych do produkcji oraz do przewozu naszych wyrobów gotowych do klientów? Do tej pory cały zakup paliwa księgowaliśmy na koncie 550 "Koszty zarządu". Czy nasze postępowanie jest prawidłowe?

W rachunkowości przyjmuje się, że materiały są to różnego rodzaju składniki majątku nabywane przez jednostkę, z przeznaczeniem do zużycia, jako surowce w produkcji, do wykonania usług lub budowy nowych obiektów, bądź do zużycia na cele gospodarcze, biurowe, ochrony albo reklamy. Art. 28 ust. 11 pkt 1 ustawy o rachunkowości stanowi, iż materiały w momencie nabycia ujmuje się w księgach rachunkowych według cen nabycia lub kosztów wytworzenia - jeżeli są one wytworzone we własnym zakresie. Materiały na dzień nabycia mogą być ujmowane w księgach rachunkowych również w cenach przyjętych do ewidencji, z uwzględnieniem różnic między tymi cenami, a rzeczywistymi cenami ich nabycia lub zakupu (ujętych na koncie 34-2 "Odchylenia od cen ewidencyjnych materiałów"). Jeżeli nie zniekształca to wartości zapasów materiałów i wyniku finansowego, to materiały mogą być także wyceniane po cenach zakupu. Analogicznie wycenia się materiały na dzień bilansowy, a mianowicie:

1) według cen nabycia (art. 28 ust. 1 pkt 6) - jest to generalna zasada,

2) jeżeli nie zniekształca to stanu aktywów oraz wyniku finansowego jednostki - według cen zakupu (art. 34 ust. 1 pkt 1) - jest to możliwość dla jednostki określona w ustawie o rachunkowości.

Cena nabycia została zdefiniowana w art. 28 ust. 2 ustawy o rachunkowości, który stanowi, iż jest to cena zakupu składnika aktywów, obejmująca kwotę należną sprzedającemu, bez podlegających odliczeniu podatku od towarów i usług oraz podatku akcyzowego, a w przypadku importu powiększona o obciążenia o charakterze publicznoprawnym oraz powiększona o koszty bezpośrednio związane z zakupem i przystosowaniem składnika aktywów do stanu zdatnego do używania lub wprowadzenia do obrotu, łącznie z kosztami transportu, jak też załadunku, wyładunku, składowania lub wprowadzenia do obrotu, a obniżona o rabaty, opusty, inne podobne zmniejszenia i odzyski.

Natomiast za cenę zakupu przyjmuje się kwotę należną sprzedającemu, bez podlegającego odliczeniu VAT, a w przypadku importu powiększoną o obciążenia o charakterze publicznoprawnym.

W księgach rachunkowych można wyodrębnić koszty zakupu (np. konto 52-3 "Koszty zakupu"), do których zalicza się koszty proste, które nie zwiększają ceny nabycia materiałów lecz są ściśle związane z zakupem materiałów przeznaczonych jako surowce do wytwarzania produktów i zostały poniesione w okresie poprzedzającym przyjęcie zakupionych materiałów do magazynów jednostki prowadzącej produkcję. Do kosztów zakupu kwalifikują się koszty nabycia paliwa do samochodów służących do transportu materiałów zużywanych do produkcji, o których mowa w pytaniu. O wydzieleniu kosztów zakupu w ewidencji księgowej decyduje kierownik jednostki, przyjmując odpowiednie ustalenia w zasadach (polityce) rachunkowości (zakładowym planie kont). Koszty zakupu wyodrębnia się tylko wówczas, gdy są one związane z zapasem zakupionych materiałów, które będą zużywane w następnych okresach i wielkość tych kosztów jest tak znaczna, że zaliczenie ich w koszty bieżącego okresu sprawozdawczego zniekształciłoby wynik finansowy. Nie jest natomiast celowe wydzielenie kosztów zakupu, gdy są one w relacji do zgromadzonych materiałów niewielkie i nie mają one wpływu na wynik finansowy. W przypadku, gdy kosztów tych nie wyodrębnia się, wówczas traktuje się je analogicznie jak powstające w fazie produkcji.

Biorąc powyższe pod uwagę ewidencja kosztów zakupu paliwa związanego z nabyciem materiałów do produkcji będzie następująca:

Do powyższego rozliczenia można zastosować formułę:

gdzie:

NKz - narzut kosztów przypadających na zapas końcowy materiałów,

Sp - suma kosztów na początek okresu,

Kb - koszty zakupu poniesione w bieżącym okresie,

Rm - rozchód materiałów w danym okresie sprawozdawczym,

Zkm - zapas końcowy materiałów (na koniec okresu).

Jeżeli rozliczenie kosztów zakupu dokonano w podany wyżej sposób, to na koniec okresu sprawozdawczego koszty przypadające na zapas materiałów księguje się:

Z kolei koszty paliwa związane z przewozem wyrobów gotowych spółki do klientów powinny być zaliczane do kosztów sprzedaży.