Zeszyty Metodyczne Rachunkowości nr 11 (539) z dnia 1.06.2021

Ewidencja księgowa wniesienia i zwrotu dopłat na przykładach liczbowych

Sposób ujmowania dopłat w księgach rachunkowych i prezentacji w sprawozdaniu finansowym wynika z treści art. 36 ust. 2e ustawy o rachunkowości. W księgach rachunkowych dopłaty ujmuje się zgodnie z zasadą memoriału, czyli w dniu powzięcia uchwały. Wartość uchwalonych dopłat księguje się po stronie Ma konta 81-2 "Kapitał (fundusz) rezerwowy" (w analityce: Kapitał rezerwowy z dopłat wspólników). Dopłaty pozostają na tym koncie do momentu ich wykorzystania zgodnie z przeznaczeniem. Dopłaty wnoszone do spółki z o.o. mogą być przeznaczone na działalność operacyjną i finansową jednostki lub służyć pokryciu straty bilansowej. Jeśli otrzymane dopłaty mają być wykorzystane na pokrycie straty, to wykorzystanie kapitału rezerwowego nastąpi przez rozliczenie konta 81-2 w korespondencji z kontem 82 "Rozliczenie wyniku finansowego".

Przykład

I. Założenia:

1. Spółka z o.o. za 2020 r. wykazała stratę bilansową w wysokości: 75.000 zł.
2. W marcu 2021 r. wspólnicy spółki zatwierdzili sprawozdanie finansowe za 2020 r. i podjęli uchwałę o pokryciu straty za 2020 r. z bezzwrotnych dopłat wspólników.
3. Dopłaty zostały wpłacone w terminie proporcjonalnie do objętych udziałów. Wspólnik "A" posiadający 40% udziałów w spółce wpłacił: 30.000 zł (tj. 75.000 zł × 40%), a wspólnik "B" posiadający 60% udziałów wpłacił: 45.000 zł (tj. 75.000 zł × 60%).

II. Dekretacja:

III. Księgowania:

W sprawozdaniu finansowym, stosownie do zapisów art. 36 ust. 2e ustawy o rachunkowości, równowartość dopłat należy wykazać w odrębnej pozycji pasywów bilansu (kapitał rezerwowy z dopłat wspólników) jako składnik kapitału własnego, do czasu aż nie zostanie on wykorzystany w sposób uzasadniający jego odpisanie. Z kolei uchwalone, lecz niewniesione dopłaty wykazuje się w dodatkowej pozycji kapitałów własnych "Należne dopłaty na poczet kapitału rezerwowego (wielkość ujemna)".

Przykład

I. Założenia:

1. W grudniu 2020 r. wspólnicy spółki z o.o. podjęli uchwałę o wniesieniu dopłat na działalność bieżącą jednostki w wysokości: 50.000 zł, tj. po 25.000 zł każdy ze wspólników. Wpłaty środków na rachunek bankowy spółki dokonali dopiero 8 stycznia 2021 r.
2. Spółka sporządziła bilans na 31 grudnia 2020 r. według załącznika nr 1 do ustawy o rachunkowości. Kapitał zakładowy spółki z o.o. wynosi: 100.000 zł.

II. Dekretacja:

III. Księgowania:

IV. Prezentacja niewniesionych dopłat w pasywach bilansu:

Poniżej przedstawiono sposób prezentacji w pasywach bilansu sporządzonego według załącznika nr 1 do ustawy o rachunkowości salda Ma konta 81-2 w wysokości: 50.000 zł, oznaczającego uchwalone przez wspólników dopłaty zwiększające kapitały rezerwowe. Jednocześnie zaprezentowano tę samą kwotę ze znakiem przeciwnym (minus) w dodatkowym wierszu, zgodnie z dyspozycją art. 36 ust. 2e ustawy o rachunkowości, w związku z tym, iż dopłaty te nie zostały do dnia bilansowego wpłacone. Co istotne, wiersz ten nie podlega sumowaniu z innymi wierszami kapitałów rezerwowych.

Fragment bilansu sporządzonego według załącznika nr 1

Z kolei saldo Wn konta 24-3 "Rozrachunki z udziałowcami (akcjonariuszami)" prezentuje się w pozycji B.II.3 lit. c) aktywów bilansu sporządzanego według załącznika nr 1 do ustawy o rachunkowości, jako inne należności krótkoterminowe od pozostałych jednostek.

Z art. 179 K.s.h. wynika, że dopłaty mogą być zwracane wspólnikom, jeżeli nie są wymagane na pokrycie straty wykazanej w sprawozdaniu finansowym. Przy czym sprawy związane ze zwrotem dopłat mogą być odmiennie uregulowane w umowie spółki (por. art. 178 § 1 K.s.h.).

Przykład

I. Założenia:

1. Ze względu na trudną sytuację finansową spółki z o.o., w kwietniu 2020 r. wspólnicy podjęli uchwałę o dofinansowaniu spółki, poprzez wniesienie dopłat w wysokości: 200.000 zł.
2. Wspólnik "A" posiadający 70% udziałów spółki wpłacił: 140.000 zł, a wspólnik "B" posiadający 30% udziałów wpłacił: 60.000 zł.
3. W październiku 2020 r., w związku z poprawą sytuacji finansowej spółki, wspólnicy podjęli uchwałę o zwrocie 50% dopłat, po upływie terminu określonego w art. 179 § 2 K.s.h.

II. Dekretacja:

III. Księgowania: