A A A

Biuletyn Informacyjny dla Służb Ekonomiczno - Finansowych nr 34 (861) z dnia 1.12.2014

Plan kont w jednostce prowadzącej działalność statutową i gospodarczą

Jak powinien wyglądać plan kont w jednostce prowadzącej działalność statutową i gospodarczą? Jesteśmy stowarzyszeniem i wszystkie dochody przeznaczamy na działalność statutową. Drukujemy m.in. gazetki informacyjne, książki religijne, ale zdarzają się osoby z zewnątrz, dla których również wykonujemy odpłatnie takie usługi. Wynajmujemy także część pomieszczeń biurowych innej jednostce gospodarczej. Stosujemy tylko konta kosztów z zespołu 4.

Jeżeli stowarzyszenie prowadzi zarówno działalność statutową, jak i gospodarczą, bardzo istotne i ważne jest prawidłowe ewidencjonowanie przychodów i kosztów dla poszczególnych rodzajów działalności. A zatem należy wyodrębnić w księgach rachunkowych i zaprezentować w rachunku zysków i strat, kierując się postanowieniami art. 50 ust. 1 ustawy o rachunkowości (tj. informacje mogą być wykazywane ze szczegółowością większą niż określona w załącznikach do ustawy), przychody i koszty w podziale na dotyczące działalności statutowej oraz gospodarczej.

Jeżeli stowarzyszenie prowadzi oprócz działalności statutowej również działalność gospodarczą, wówczas stosuje ono przepisy ustawy o rachunkowości odnoszące się do jednostek prowadzących działalność gospodarczą. Oznacza to, że stowarzyszenie takie nie może stosować uproszczeń przewidzianych w ww. ustawie dla jednostek nieprowadzących działalności gospodarczej. Stowarzyszenie takie może jednak stosować uproszczenia określone w tej ustawie dla jednostek mikro, jeżeli zostaną spełnione kryteria wymienione w art. 3 ust. 1a pkt 1 lub ust. 1b.

Każda jednostka prowadząca księgi rachunkowe powinna posiadać dokumentację opisującą w języku polskim przyjęte przez nią zasady (politykę) rachunkowości, w tym w szczególności sposób prowadzenia ksiąg rachunkowych - m.in. zakładowy plan kont ustalający wykaz kont księgi głównej, przyjęte zasady klasyfikacji zdarzeń, zasady prowadzenia kont ksiąg pomocniczych oraz ich powiązania z kontami księgi głównej (zob. art. 10 ust. 1 i 2 ww. ustawy). Dokumentację tę ustala oraz aktualizuje w formie pisemnej kierownik jednostki.

Biorąc powyższe pod uwagę, pytające stowarzyszenie powinno stosować przepisy ustawy o rachunkowości, dostosowując sposób prowadzenia ksiąg rachunkowych do potrzeb wynikających ze specyfiki działalności, dbając, by przyjęte rozwiązania w zakładowym planie kont zapewniały wyodrębnienie w księgach rachunkowych wszystkich operacji istotnych do oceny sytuacji majątkowej i finansowej jednostki, zwłaszcza dane konieczne do sporządzenia sprawozdania finansowego w formie i ze szczegółowością wymaganą przepisami ww. ustawy. Rozwiązania przyjęte w tym zakresie powinny umożliwić uzyskanie informacji o wysokości przychodów, kosztów i wyników dotyczących zarówno działalności statutowej, jak i działalności gospodarczej.

Uwzględniając specyfikę prowadzonej przez stowarzyszenie działalności (statutowej i gospodarczej), bardzo istotne i szczególne jest prawidłowe ewidencjonowanie przychodów i kosztów dla poszczególnych rodzajów działalności. Wskazane jest zatem wyodrębnienie w księgach rachunkowych i zaprezentowanie w rachunku zysków i strat, kierując się postanowieniami art. 50 ust. 1 ustawy o rachunkowości (tj. informacje mogą być wykazywane ze szczegółowością większą niż określona w załącznikach do ustawy), co najmniej danych w zakresie:

1) przychodów z działalności statutowej (składek określonych statutem oraz innych przychodów określonych statutem, związanych z działalnością niemającą charakteru działalności gospodarczej) i oddzielnie z działalności gospodarczej, przykładowo: składki brutto określone statutem - konto 70-1, inne przychody działalności statutowej - konto 70-2, przychody z działalności gospodarczej usług drukarskich - konto 70-3, przychody z działalności gospodarczej usług wynajmu powierzchni biurowych - konto 70-4;

2) kosztów realizacji zadań statutowych 40-0 oraz kosztów administracyjnych:

a) 40-1 "Zużycie materiałów i energii",

b) 40-2 "Usługi obce",

c) 40-3 "Wynagrodzenia, ubezpieczenia społeczne i inne świadczenia",

d) 40-4 "Amortyzacja",

e) 40-5 "Pozostałe koszty",

a także z działalności gospodarczej - w sytuacji gdy stowarzyszenie prowadzi ewidencję kosztów tylko według rodzajów - koszty związane z działalnością gospodarczą powinny być odpowiednio wyodrębnione na kontach ksiąg pomocniczych (w analityce) do każdego konta syntetycznego kosztów (np. konto 40-11 "Zużycie materiałów i energii - działalność statutowa", 40-12 "Zużycie materiałów i energii - działalność gospodarcza"). Ponadto, jeżeli środki trwałe, np. maszyna drukarska, są wykorzystywane do obu rodzajów działalności prowadzonej przez stowarzyszenie, wówczas taki podział - przykładowo kosztów amortyzacji - powinien nastąpić według przyjętego klucza podziałowego (za który można przyjąć ilość wydrukowanych stron).

Również w celu zaprezentowania wyników działalności statutowej oraz gospodarczej osiągnięty zysk (strata) brutto powinien być w rachunku zysków i strat prezentowany w dwóch pozycjach, w rozbiciu na poszczególne rodzaje działalności.

Natomiast pozostałe konta bilansowe i wynikowe mogą być stosowane - według zasad ogólnych - w poniższym układzie, z uwzględnieniem specyfiki prowadzonej działalności przez stowarzyszenie:

1) konto 01 "Rzeczowe aktywa trwałe",

2) konto 02 "Wartości niematerialne i prawne",

3) konto 03 "Długoterminowe aktywa finansowe",

4) konto 07 "Odpisy umorzeniowe środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych",

5) konto 10 "Kasa",

6) konto 13 "Rachunki bankowe i kredyty",

7) konto 14 "Krótkoterminowe aktywa finansowe",

8) konto 20 "Rozrachunki z odbiorcami i dostawcami",

9) konto 22 "Rozrachunki publicznoprawne",

10) konto 23 "Rozrachunki z pracownikami",

11) konto 24 "Pozostałe rozrachunki",

12) konto 31 "Materiały",