Czy zmiany w planie kont związane z obowiązkiem przypisania znaczników są zmianą polityki rachunkowości?

Jesteśmy podatnikiem CIT. W związku z obowiązkiem przypisania do kont księgowych odpowiednich znaczników dla celów JPK_KR_PD musimy wprowadzić zmiany w naszym planie kont. Czy taka zmiana jest zmianą polityki rachunkowości i w związku z tym musi być dokonana od początku roku?

Jeśli zmiany wprowadzane do planu kont w związku z obowiązkiem przypisania odpowiednich znaczników do kont księgowych nie powodują zmian zakresu (tj. treści) sald wykazywanych w sprawozdaniu finansowym, ani nie przyczyniają się do zmiany zasad wyceny, czy zmiany sposobu przedstawienia wyniku finansowego jednostki (co mogłoby naruszyć porównywalność ujętych na kontach danych i przeczyłoby zasadzie ciągłości), nie stanowią zmian zasad (polityki) rachunkowości.

Podatnicy CIT objęci obowiązkiem raportowania ksiąg w formie plików JPK_KR_PD powinni dostosować swoje księgi rachunkowe oraz zakładowe plany kont do nowych wymogów. W tym celu Minister Finansów wydał rozporządzenie z dnia 16 sierpnia 2024 r. w sprawie dodatkowych danych, o które należy uzupełnić prowadzone księgi rachunkowe podlegające przekazaniu na podstawie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U. poz. 1314), dalej zwane rozporządzeniem w sprawie dodatkowych danych dla podatników CIT. Ma ono charakter techniczny, określający zakres danych, o które należy uzupełnić prowadzone księgi rachunkowe podlegające przekazaniu na podstawie art. 9 ust. 1c i 1e updop oraz sposób ich wykazywania w księgach. W myśl § 2 ust. 1 pkt 3 ww. rozporządzenia, przekazywane w ramach JPK_KR_PD księgi rachunkowe powinny dodatkowo zawierać m.in. takie dane, jak znaczniki identyfikujące konta ksiąg. Znaczniki identyfikujące konta ksiąg zawarte są w słownikach znaczników określonych dla poszczególnych grup jednostek w załącznikach do rozporządzenia w sprawie dodatkowych danych. W przypadku większości podatników CIT prowadzących księgi rachunkowe zgodnie z przepisami ustawy o rachunkowości zastosowanie znajdzie załącznik nr 7 do ww. rozporządzenia.

Dostosowując plan kont do wymogu raportowania należy przede wszystkim pamiętać, że każde konto księgowe musi zostać oznakowane stosownie do zakresu znaczników opisanych w załączniku nr 7 do ww. rozporządzenia. Zasada ta dotyczy zarówno kont bilansowych, jak i kont wynikowych.

Rozważając, czy zmiany w planie kont związane z obowiązkiem przypisania znaczników dla celów JPK_KR_PD są zmianą zasad (polityki) rachunkowości należy uwzględnić art. 5 ust. 1 oraz art. 8 ust. 2 ustawy o rachunkowości, a także wskazówki zawarte w stanowisku Komitetu Standardów Rachunkowości w sprawie niektórych zasad prowadzenia ksiąg rachunkowych. Z zasady ciągłości, o której mowa w art. 5 ust. 1 ustawy o rachunkowości, wynika, że przyjęte zasady (politykę) rachunkowości należy stosować w sposób ciągły, dokonując w kolejnych latach obrotowych jednakowego grupowania operacji gospodarczych, wyceny aktywów i pasywów, w tym także dokonywania odpisów amortyzacyjnych lub umorzeniowych, ustalania wyniku finansowego i sporządzania sprawozdań finansowych tak, aby za kolejne lata informacje z nich wynikające były porównywalne. Z treści art. 8 ust. 2 ustawy o rachunkowości wynika natomiast, że w celu rzetelnego i jasnego przedstawienia sytuacji jednostka może, ze skutkiem od pierwszego dnia roku obrotowego, bez względu na datę podjęcia decyzji, zmienić dotychczas stosowane rozwiązania na inne, przewidziane ustawą. Zmiana dotychczas stosowanych rozwiązań wymaga również określenia w informacji dodatkowej wpływu tych zmian na sprawozdania finansowe wymagane innymi przepisami prawa, jeżeli zostały one sporządzone za okres, w którym powyższe rozwiązania uległy zmianie.

Jednak nie wszystkie dokonywane zmiany stanowią zmianę zasad (polityki) rachunkowości. Przykładowo takiej zmiany nie stanowi zmiana w planie kont, polegająca na zmianie symboli kont księgowych, która nie powoduje zmiany zakresu (tj. treści) sald wykazywanych w sprawozdaniu finansowym, ani nie przyczynia się do zmiany zasad wyceny, czy zmiany sposobu przedstawienia wyniku finansowego jednostki, co mogłoby naruszyć porównywalność ujętych na kontach danych i przeczyłoby zasadzie ciągłości. Podobnie problem ten rozstrzyga stanowisko w sprawie niektórych zasad prowadzenia ksiąg rachunkowych. Z pkt 37 tego stanowiska wynika, że zmiana planu kont na poziomie poszczególnych kont księgi głównej nie pociąga za sobą (automatycznie) zmian zasad (polityki) rachunkowości, o ile bez zmian pozostają zasady klasyfikacji zdarzeń gospodarczych i agregacji danych księgowych. Konieczne jest jednak zapewnienie, aby zmiany planu kont były:

odpowiednio udokumentowane opisem powiązań pomiędzy dotychczasowym i nowym planem kont włączonym do przyjętych zasad (polityki) rachunkowości,
opis ten został zatwierdzony przez kierownika jednostki.

Zmiana planu kont, jeżeli nie stanowi zmian zasad (polityki) rachunkowości, może być dokonana w trakcie roku obrotowego.

Z treści pytania nie wynika jakiego rodzaju zmian zamierza dokonać jednostka w związku z obowiązkiem znakowania kont księgowych odpowiednimi znacznikami w zakresie stosowanego zakładowego planu kont. Jeśli zmiany te nie powodują zmian zakresu (tj. treści) sald wykazywanych w sprawozdaniu finansowym, ani nie przyczyniają się do zmiany zasad wyceny, czy zmiany sposobu przedstawienia wyniku finansowego jednostki (co mogłoby naruszyć porównywalność ujętych na kontach danych i przeczyłoby zasadzie ciągłości), nie stanowią zmian zasad (polityki) rachunkowości. Mogą więc być dokonane w trakcie roku. Jeśli jednak zmiany te mają wpływ na zmianę zasad wyceny, czy zmianę sposobu przedstawienia wyniku finansowego (co może naruszać porównywalność danych), stanowią wówczas zmianę zasad (polityki) rachunkowości i mogą być dokonane w każdym czasie, ze skutkiem od pierwszego dnia roku obrotowego.

Zmiana planu kont wymaga aneksu lub zarządzenia kierownika jednostki o wprowadzeniu nowego jednolitego tekstu zakładowego planu kont. Oceny wymaga jednak charakter dokonanych zmian. Przypominamy, iż za aktualizację planu kont odpowiedzialny jest kierownik jednostki (por. art. 10 ust. 2 ustawy o rachunkowości).